Ο διαγωνισμός του Α.Σ.Ε.Π.

Τα δημοσιεύματα του τύπου

Επενδυτής 31-3/1-4-2001 β΄

 

Τα λάθη της ύλης

του Δημήτρη Μηνακάκη

 

Αν διαβάσει κανείς την πρόταση του Π.Ι. , θα διατυπώσει ότι έχει γίνει προσεκτική διατύπωση των θεματικών ενοτήτων  ώστε να μην υπάρχουν ασάφειες ή παρερμηνείες και παράλληλα οι υποψήφιοι να δύνανται να ανταποκριθούν στα χρονικά περιθώρια που έχουν προβλεφθεί για την εξέταση κάθε θεματικής ενότητας.

Όπου έχουν διατηρηθεί αυτούσια τα κείμενα της πρότασης του Π.Ι. οι διατυπώσεις δεν αφήνουν αμφιβολίες. Όπου έχουν γίνει επεμβάσεις, δημιουργούνται ασάφειες που θα δυσκολέψουν το έργο της εξεταστικής επιτροπής. Αν διατηρηθεί  η διατύπωση της Υπουργικής Απόφασης (Υ.Α.) για την εξεταστέα ύλη , θα προκύψει σε κάποιες θεματικές ενότητες πρόβλημα χρονικών ορίων στην εξέτασή τους. Για παράδειγμα, στην πρώτη θεματική ενότητα εξετάζονται τα μαθήματα: ιστορία μουσικής, μορφολογία, μουσική ακουστική, οργανογνωσία και μουσική υπαγόρευση. Με τον τρόπο που αναφέρονται στην Υ.Α., οι 4 ώρες που προβλέπονται για να εξεταστούν οι υποψήφιοι  στα μαθήματα θα ξοδεύονταν μόνο για να αναλύσει ο υποψήφιος το 1ο μέρος σονάτας ή μίας ολόκληρης φυγής κ.τ.λ. Τα κακοποιημένα κείμενα του Π.Ι. καταφανώς δείχνουν την επιστημονική ανεπάρκεια και ουσιαστική άγνοια των συντακτών τους σχετικά με το χρόνο που χρειάζεται η εξέταση καθενός αντικειμένου.

Λανθασμένα αναφέρεται ότι η Βυζαντινή Εκκλησιαστική Μουσική (Β.Ε.Μ.) μεταφέρεται σε κοντινή τονικότητα (!). Με άλλα λόγια, οι συντάκτες αγνοούν τη λειτουργία του συστήματος της μουσικής αυτής όταν ζητούν από τους υποψήφιους να πράξουν κάτι τέτοιο.

Οι υποψήφιοι που θα εξεταστούν στη Β.Ε.Μ. θα ψάλλουν εκ πρώτης όψεως ένα Βυζαντινό μουσικό κείμενο, χωρίς βεβαίως να ξαναψάλλουν τον ύμνο αυτό σε άλλη τονικότητα, αφού κάτι τέτοιο δεν υπάρχει στη μουσική αυτή. Ωστόσο ο υποψήφιος που θα εξεταστεί σε μελωδία με ευρωπαϊκή σημειογραφία θα είναι υποχρεωμένος τόσο να την εκφέρει μελωδικά σην δοσμένη τονικότητα όσο και να την μεταφέρει σε μία γειτονική τονικότητα.

Αυτό δημιουργεί αυτομάτως μία εξέταση "δύο ταχυτήτων" και ως εκ τούτου δεν είναι συγκρίσιμες οι επιδόσεις των υποψηφίων της Βυζαντινής και εκείνων της ευρωπαϊκής μουσικής.

Η Υ.Α. αναφέρει: "Δίνεται στους υποψηφίους μελωδία 16 μέτρων για τετράφωνη χορωδιακή φωνητική επεξεργασία, καθώς και απόσπασμα ενορχηστρωμένου έργου δεκαέξι μέτρων για μεταγραφή του σε παρτιτούρα για πολυφωνικό όργανο".

Όσο κι' αν είναι χρήσιμη η μεταφορά μίας ορχηστρικής παρτιτούρας σε πολυφωνικό όργανο, εν τούτοις είναι μία εξειδικευμένη γνώση, που αφορά αυτούς που σπουδάζουν ή σπούδασαν διεύθυνση ορχήστρας ή σύνθεση. Η εξειδικευμένη αυτή γνώση δεν περιέχεται ως γνωστικό αντικείμενο στα προγράμματα σπουδών τόσο των τμημάτων μουσικών σπουδών των Α.Ε.Ι. όσο και στα προγράμματα σπουδών των θεωρητικών τμημάτων των Ωδείων και των Μουσικών Σχολών.

Οι δράσεις στις οποίες θα εμπλακεί ένας δάσκαλος μουσικής στη Γενική εκπαίδευση (μελοποίηση ποιημάτων, θεατρική παράσταση κ.α.) προϋποθέτουν να γνωρίζει να επεξεργάζεται ένα μουσικό υλικό για παιδική χορωδία με συνοδεία ενός πολυφωνικού οργάνου. Αυτή η εξέταση αντικαταστάθηκε από την επεξεργασία για τετράφωνη χορωδία ενός μουσικού κειμένου δεκαέξι μέτρων. Αυτή η γνώση εξασφαλίζεται σε έναν μεγάλο βαθμό μέσα από την εξέταση "μορφολογική και αρμονική ανάλυση". Η βαθιά γνώση και ουσιαστική κατανόηση της αρμονικής γλώσσας αφορούν όμως τους εκπαιδευτικούς που καλούνται διδάξουν το αντικείμενο αυτό στα μουσικά σχολεία. Γι' αυτό το λόγο, για να διασφαλιστεί ακόμη περισσότερο η ικανότητά τους να ανταποκριθούν σε αυτό το έργο, τους ζητείται επιπλέον και η σύνθεση απλής αντίστιξης για 2 ή 3 φωνές στιλ Παλεστρίνα.

Ως προς την 4η θεματική ενότητα, που προστέθηκε εκ των υστέρων από τους συντάκτες της Υ.Α. και που αφορά τους υποψηφίους εκπαιδευτικούς ειδικότητας μουσικής για τα μουσικά σχολεία, έχουμε να παρατήσουμε τα παρακάτω:

Πρώτον, δεν γνωρίζουμε εάν οι συντάκτες της, είτε από άγνοια στη διαβάθμιση των χορηγούμενων τίτλων σπουδών και θεωρητικών μαθημάτων στα Ωδεία και Μουσικές Σχολές είτε από σκοπιμότητα, περιορίζουν τη συμμετοχή στο διαγωνισμό μόνο στους κατόχους διπλώματος σύνθεσης. Στην περίπτωση αυτή, ο αριθμός των υποψηφίων θα είναι εξαιρετικά περιορισμένος, και ο έλεγχος  της γνώσης της ικανότητας όσον αφορά την εξέταση σε επίπεδο διπλώματος θα απαιτούσε τουλάχιστον 15ήμερη εξέταση "κεκλεισμένων των θυρών".

Άλλωστε, ο κάτοχος διπλώματος σύνθεσης δεν σημαίνει ότι είναι και ο μόνος κατάλληλος να διδάξει θεωρητικά μαθήματα. Εξ' άλλου και οι πτυχιούχοι αντίστιξης και φούγκας είναι κατά κύριο λόγο οι διδάσκοντες θεωρητικά μαθήματα στα μουσικά σχολεία, ωδεία και μουσικές σχολές.

Δεύτερον, θα είναι δύσκολο να υπάρξει μέτρο σύγκρισης αν δεν προσδιοριστεί με σαφήνεια  η ύλη πάνω στην οποία θα εξεταστούν οι υποψήφιοι στα μουσικά σχολεία. Ο μη προσδιορισμός της εξεταστέας ύλης αφήνει πολλά περιθώρια για υποκειμενικές κρίσεις ή υποκρύπτει σκοπιμότητες που δεν είναι εμφανείς. Συνεπώς, δίνει το δικαίωμα αμφισβήτησης αυτής της ίδιας της διαδικασίας. Η πρόταση του Π.Ι. ήταν σαφής και μεταξύ των άλλων περιελάμβανε και ένα υποχρεωτικό μουσικό έργο, προκειμένου να διασφαλιστεί η αντικειμενική κρίση της εξέτασης του υποψηφίου.

Τέλος υπάρχουν και άλλα σημεία άξια σχολιασμού. Θα περιοριστούμε, όμως, να αναφέρουμε ορισμένα "χαριτωμένα" όπως:

  

Επιστροφή